Το έθιμο του Μπέη
Κάθε χρόνο , τη Δευτέρα πριν την Κυριακή της Αποκριάς , γιορταζόταν στο χωριό , μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του `60 ,το έθιμο του μπέη ( ή κιοπέκ-μπέη )
Το έθιμο αυτό έρχεται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας . Στην πραγματικότητα ξεκινάει από τη Διονυσιακή λατρεία των αρχαίων χρόνων , μια και το κρασί παίζει βασικό ρόλο στη γιορτή . Μπέηδες ήταν οι πλούσιοι Τούρκοι που είχαν μεγάλες περιουσίες και στην ουσία ήταν εξουσία για τον τόπο .
Στο σπίτι του ο Μπέης είχε την καλύτερη κοπέλα
του χωριού , γιατρό δικό του , νοσοκόμα , σωματοφύλακες και κάποιον έφορο , για
να μαζεύει τους φόρους .
Επειδή την εποχή εκείνη υπήρχε μεγάλη πείνα ,
πολλοί Χριστιανοί πήγαιναν να δουλέψουν στο σπίτι του μπέη . Δούλευαν για ένα
κομμάτι ψωμί . Αντιδρούσαν σ` αυτή την εκμετάλλευση , διαμαρτύρονταν και στο
τέλος κατάφεραν να σταματήσει η σκληρή εκμετάλλευση .
Οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν στους Έλληνες να
συγκεντρώνονται και να μιλάνε ελεύθερα . Μετά από προσπάθειες τους επέτρεπαν να
συγκεντρώνονται την
Αποκριά , να μιλούν ελεύθερα και να λύνουν τα
προβλήματά τους . Σιγά-σιγά μπορούσαν να σατιρίζουν τους Τούρκους και να τους
πειράζουν , μόνο τη μέρα εκείνη . Το έθιμο συνεχίστηκε , και μετά την
απελευθέρωση γινόταν σαν γιορτή
για την απελευθέρωση από την εκμετάλλευση των
Τούρκων . Κράτησε , και με τα χρόνια αύξησε το σατιρικό και περιπαικτικό
χαρακτήρα του .
Ο μπέης , είναι ένας ώριμος άντρας με μουστάκι
και φέσι . Φοράει την παραδοσιακή φορεσιά του χωριού , ποτούρια ( παραγεμισμένα
συνήθως με άχυρο ) και γιλέκο .
Έχει ραβδί , πιστόλια και ναργιλέ , όπως ένας
κανονικός μπέης .
Δεν είναι μόνος του , έχει και συνοδεία : η
φιλενάδα του η καντίνα ( από το τουρκικό kadin = γυναίκα ) , ο έφορος , ο
γιατρός , η νοσοκόμα , σωματοφύλακες , και οι απαραίτητες γκάιντες . Ένας από
τους συνοδούς κουβαλάει το τσουβάλι που
βάζουν μέσα το φόρο ( σε ανάμνηση του φόρου που
πλήρωναν οι υπόδουλοι στην Τουρκοκρατία ) . Ο «φόρος » είναι σιτάρι και χρήματα
.
Ο μπέης παίρνει το « φόρο » , εύχεται στους
νοικοκυραίους καλή σοδειά και μπερεκέτ ( προκοπή ) . Η νοικοκυρά κερνάει το μπέη και τη
συνοδεία του κρασί ή ούζο , μεζέδες και γλυκά και η συνοδεία φεύγει για το
επόμενο σπίτι .
Με την πάροδο του χρόνου ο Μπέης και η συνοδεία
του ήταν ανεβασμένοι σε ένα τρακτέρ , για να κάνουν το γύρο του χωριού .
Ο κόσμος πείραζε το μπέη , του τραβούσαν τα
ποτούρια και τα μουστάκια , προσπαθούσαν να του κλέψουν την καντίνα , οι
σωματοφύλακες κυνηγούσαν τους κλέφτες . Το κέφι ήταν αμείωτο όλη τη μέρα .
Όταν γύριζαν όλα τα σπίτια του χωριού , πήγαιναν
στην πλατεία . Εκεί γινόταν η αναπαράσταση των εθίμων : ο Μπέης μετράει το
χωράφι όπου θα γίνει η σπορά .
« Ζεύει » δύο άτομα σε ένα ξύλινο αλέτρι , για
να οργώσουν το χωράφι . Αυτοί κάνουν κόλπα , λιποθυμούν , ξεφεύγουν , τους
φέρνουν πίσω με το ζόρι .
